Alper Yakar

Yapay zekâ çeşitli endüstrilerde devrim yaratmaya devam ediyor. Yenilenebilir enerji sektörü de bunlardan biridir. Dünya, daha temiz enerji kaynaklarına acil geçiş ihtiyacı içerisindeyken, yapay zekâ, yenilenebilir enerji konumlandırmasının geleceğini hızlandırmada güçlü bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Yapay zekâ, gelişmiş algoritmalardan ve makine öğrenme tekniklerinden yararlanarak akıllı şebekelerin yönetiminin optimize edilmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Böylece yenilenebilir enerji sistemlerinin verimliliğini ve güvenilirliğini arttırmaktadır.

Yenilenebilir enerji, tümü hava koşullarındaki değişikliklere tabi olan güneş, rüzgâr ve su gibi doğal olaylardan elde edildiği için çok değişkendir.

Yapay zekâ, yenilenebilir enerji endüstrisinde hava durumunu tahmin etme, modelleme ve parametre tahmini, hat kaybı tahminleri, sistem güvenilirliğini koruma, hibrit güneş ve pil sistemlerini entegre etme, ekipman arızasını tahmin etme, şebeke yönetimi, bakım, siber güvenlik ve yenilenebilir enerji tesislerinin işletilmesi ve bakımındaki uygulamalar dahil olmak üzere çeşitli şekillerde yardımcı olabilir.

Güneş, Rüzgâr, Jeotermal, Hydro Elektrik ve Biyo Enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının mevcut elektrik şebekesine entegrasyonu arz talep dengesinde çeşitli zorluklar doğurmaktadır. Bu kaynaklar doğası gereği öngörülemez oldukları için, kararlı ve güvenilir bir güç kaynağı sağlamayı zorlaştırır. Ayrıca, geleneksel şebeke altyapısı, çatıdaki güneş panelleri gibi dağıtılmış enerji kaynakları fazla gücü şebekeye geri beslediğinde ortaya çıkan çift yönlü elektrik akışını en faydalı şekilde değerlendirecek şekilde tasarlanmamıştır. Sonuç olarak, dağıtım şirketleri şebekenin istikrarını sağlarken elektrik arzını ve talebini sürekli olarak dengelemelidir.

Aslında yapay zekanın devreye girdiği yer burasıdır. Yapay zekâ algoritmaları yanı sıra sensörler ve akıllı sayaçlar sayesinde büyük miktarda veriyi analiz ederek, yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim ve tüketim modellerini doğru bir şekilde tahmin etmekte büyük avantaj sağlamaktadır. Bu sayede şebeke operatörlerinin ve enerji üreticilerinin enerjiyi ne zaman depolayacaklarını veya kullanıcıya ulaştıracakları konusunda doğru kararlar vermelerini sağlayarak daha verimli ve güvenilir bir güç kaynağı sağlarlar. Örneğin yapay zekâ güneş veya rüzgâr enerjisi üretim dönemlerini tahmin ederek şebeke operasyonlarını buna göre ayarlayarak fosil yakıt kullanımını optimize eder.

Ayrıca yapay zekâ ile geliştirilen birçok 2D ve 3D programlar ile coğrafi, meteorolojik ve çevresel verileri analiz ederek yenilenebilir enerji tesislerinin yerleşimini optimize edebilir. Bu sayede güneş panelleri, rüzgâr türbinleri ve diğer yenilenebilir enerji altyapıları için en uygun yerlerin belirlenmesine yardımcı olur ve çevresel etkilerini en aza indirirken enerji üretim potansiyellerini en üst düzeye çıkarır. Örneğin, yapay zekâ, rüzgâr türbinlerinin en uygun yerleşimini belirleyerek bir türbinin ürettiği türbülansın aşağı yönde olan etkisini en aza indirebilir veya bir güneş enerji santrali için belirlenen arazi yapısını coğrafik olarak analiz ederek en optimum güneş panelleri yerleşimini yaparak en uygun tasarımı yapmış olur.

Yapay zekâ sadece optimum kurulum sağlamakla kalmaz bunun yanında kurulacak olan santraller için aylık ve yıllık bazda üretim modellemeleri de sağlar. Yapay zekâ, sadece aylık veya yıllık üretim modelleri için değil, aynı zamanda Elektrik Piyasası’nda hizmet veren ve DSG hizmeti sunan şirketlerin Gün Öncesi Elektrik piyasaları için üretim tahminleri yapmasına da yardımcı olur. Bu tahminler, geçmiş coğrafi veriler ve hava tahminleri gibi faktörlerin birleştirilmesiyle oluşturulan algoritmalar sayesinde gerçekleştirilir

Sadece üretim bazlı değil tüketim bazlı olarak da yapay zekâ kullanılabilmektedir. Talep tahmini, geçmiş tüketim verilerini analiz ederek nüfus artışı, sanayi büyümesi ve çevresel faktörleri değerlendirir günlük tüketim tahminini sağlar. Bu sayede enerji üretim hizmeti veren firmaların GÖP için bildirmesi gereken üretim miktarını sağlamış olurlar. Aynı zamanda akıllı sayaçlardan ve bağlı cihazlardan gelen verileri analiz ederek enerji kullanımındaki kayıpları belirleyebilir ve tüketicilere enerji tüketimlerini nasıl azaltacakları konusunda kişiselleştirilmiş öneriler sağlayabilir.

İlave olarak, yapay zekâ tüketicileri enerji tüketimlerini düşük talep veya yüksek yenilenebilir enerji üretimi dönemlerine kaydırmaya teşvik eden talep yanıt programlarının geliştirilmesini kolaylaştırabilir. Bu, şebekenin dengelenmesine yardımcı olur ve tipik olarak elektrik talebindeki ani artışları karşılamak için kullanılan maliyetli ve çevreyi kirleten fosil yakıtlara olan ihtiyacı azaltır.

Elektrikli araçların benimsenmesi artmaya devam ederken, yapay zekâ elektrikli araç şarjının şebeke üzerindeki etkisinin yönetilmesinde çok önemli bir rol oynayabilir. Yapay zekâ, düşük talep veya yüksek yenilenebilir enerji üretimi dönemlerinde elektrikli araç şarjını akıllıca planlayarak şebeke üzerindeki yükü en aza indirmeye yardımcı olabilir ve elektrikli araçların temiz enerji kaynakları kullanılarak şarj edilmesini sağlayabilir. Sonuç olarak yapay zekâ, yenilenebilir enerji konumlandırmasının geleceğini hızlandırmada paha biçilmez bir araç olduğunu kanıtlamaktadır. Yapay zekâ, akıllı şebekelerin yönetimini optimize ederek, yenilenebilir enerji kaynaklarının mevcut güç altyapısına entegre edilmesiyle ilgili zorlukların üstesinden gelmeye yardımcı olmaktadır. Dünya daha temiz ve daha sürdürülebilir bir enerji geleceğine doğru geçiş yapmaya devam ettikçe, yapay zekânın akıllı şebeke yönetimindeki rolü daha da kritik hale gelecektir. Yapay zekânın gücünden yararlanarak gelecek nesiller için daha verimli, güvenilir ve çevre dostu bir enerji sistemi sağlanabilir.

Yapay zekâ aslında her yerdedir. Bir mağazaya giden en hızlı yolu bulmak için kullanılan navigasyon sistemi de yapay zekâ ürünüdür ya da bir e-posta yazarken kelimelerin otomatik olarak düzenlenmesi de yapay zekâ ile yapılır. Bununla birlikte yapay zekâ enerji üretiminde de önemli bir rol sahibidir. Ancak en önemlisi sürdürülebilir enerji üretimine katkısıdır. Çünkü daha az masraf ve çevre kirliliği ile enerji üretimini destekleyen yapay zekâ, aynı zamanda üretilen enerjinin sürdürülebilir bir biçimde devam etmesini sağlamaktadır.

Pek çok bilgiyi aynı anda işleyebilen yapay zekâ yazılımları, makine öğrenme sayesinde enerji üretimi süreçlerine entegre edilebilir. Bu entegrasyon, enerji üretimi sürecini iyileştirmek için daha yararlı ve maliyet etkin verilerin elde edilmesine olanak tanır. Sonuç olarak, sürdürülebilir enerji kaynaklarının doğru ve etkili bir şekilde kullanılması, gelecekte yaşanabilecek enerji problemlerinin önüne geçmek ve aynı zamanda daha sürdürülebilir bir çevre sağlamak için son derece önemlidir.

Yapay zekâ, nesnelerin interneti ve makine öğrenimi teknolojileri ile bütünleşik bir iş birliği içinde, bu verileri daha az zaman ve maliyetle depolayıp işleyebilir ve yönetebilir. İleri teknoloji modern dünyanın her alanında yer almaya devam ediyor ve enerji endüstrisi de bir istisna değildir. Yapay zekâ enerji sektöründe köklü bir değişim yapabilecek bütün yeteneklere sahiptir. Yakın gelecekte kullanışlı bir teknoloji harikası olmaktan çıkarak enerji endüstrisinde en etkili karar verici olacağı tahmin ediliyor.

Günümüzde enerji şirketlerinin yönetmesi gereken çok sayıdaki veri nedeniyle, enerjinin maliyeti, üretimi, dağıtımı gibi pek çok konuda ciddi problemler yaşanıyor. Yapay zekâ, nesnelerin interneti ve makine öğrenimi teknolojileri ile bütünleşik bir iş birliği içinde, bu verileri daha az zaman ve maliyetle depolayıp işleyebilmekte ve yönetebilmektedir. Üstelik bunlarla sınırlı kalmayıp endüstrinin çalışma şeklini tamamen değiştirebilecek yeni gelişmeler oluşturabilir.